Over het project

De patrijs is een karakteristieke vogelsoort die van oorsprong in Overijssel voorkomt maar de laatste jaren sterk in populatie achteruit is gegaan. In de gemeente Twenterand bevindt zich nog een relatief grote concentratie aan patrijzen. De patrijs is een doelsoort vanuit het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb), maar de mogelijkheden om deze soort binnen de gemeente Twenterand te bedienen via het ANLb zijn zeer beperkt. Daarom is Collectief Midden Overijssel eind 2021 het Patrijzenproject gestart. Het project is in 2023 afgerond.

Doel

Het primaire doel van het patrijzenproject was om het leefgebied voor de patrijs (broed-, kuiken- en winterhabitat) te verbeteren en het draagvlak van agrariërs voor patrijsmaatregelen te vergroten. Daarnaast wilden we graag in het gebied ervaring op doen met verschillende beheermaatregelen en leren welke impact dat heeft op de bedrijfsvoering.

Deelnemers

Het project kende 10 deelnemers in de omgeving van Vroomshoop en Daarlerveen. Met deze deelnemers zijn beheercontracten afgesloten. De totale grote van de afgesloten contracten bedroeg ruim 48 hectare. In het project werden gesprekken gevoerd met (potentiële) deelnemers, algemene bijeenkomsten gehouden, maar ook veldmiddagen om praktische kennis uit te wisselen over mengsels, zaaimomenten en het effect van mozaïekbeheer. De deelnemende boeren waren enthousiast over het initiatief voor deze pilot, omdat ze hiermee iets voor de patrijzen, de biodiversiteit en de beleving van het gebied kunnen betekenen. Daarnaast is de beheervergoeding die de akkerbouwers hiervoor krijgen een compensatie voor de maatschappelijke inspanning.

Resultaten

De bevindingen van het project laten zien dat de patrijs wel vaart bij de uitgevoerde maatregelen. Het aantal patrijzen is in twee jaar tijd gestegen van ongeveer 175 tot ca. 320 in dit gebied. Deze resultaten zijn bijzonder positief te noemen, zeker omdat eveneens gesignaleerd wordt dat in omliggende gebieden meer patrijzen of zelfs voor het eerst weer patrijzen worden gezien. Dit past bij de theorie dat op een gegeven moment het territorium ‘vol’ is en koppels verder weg trekken.

Niet alleen de patrijs blijkt blij te worden van alle inspanningen, maar ook de lokale bewoners. Zij kunnen vooral de kleurrijke akkerranden erg waarderen. Naast beheermaatregelen ten behoeve van de patrijs, wordt ook de aanwezigheid van andere beheertypen, zoals plas-dras gewaardeerd. Deze hebben een positief effect op andere doelsoorten. Deelnemers en vogelaars noemden onder meer dat er een relatief groot aanbod is van weidevogels als; kievit, wulp, tureluur, scholekster en grutto. Maar ook zijn er andere waarnemingen in dit gebied, ten tijde van de afronding van het project, die men als extra bijzonder ervaart, waaronder de rode wouw, blauwe kiekendief, zwarte ooievaar, velduil en kwartel. Niet alle bezoekers (kiekendief/buizerd/rode wouw) helpen om de stand van de patrijs te bevorderen, maar deelnemers zijn het er over eens dat in een goed habitat, die zorgt draagt voor voldoende patrijzen, het geen belemmering mag zijn voor toename van deze soorten. Een veel groter probleem is de excessieve toename van bepaalde soorten als marters en ooievaars welke wel een serieuze bedreiging vormen.

Vervolg

Ook al is het Patrijzenproject inmiddels afgelopen, de deelnemers zijn enthousiast door de goede resultaten van het project en gaan door met natuurbeheer. Zij zijn inmiddels aangesloten bij het ANlb en zetten op die manier voort, wat in het Patrijzenproject is ontluikt.

Meer informatie over dit project bij Juliëtte Huis in ’t Veld.