Jaarlijks wordt 17 % van alle wintervoedselakkers, kruidenrijke akker(randen), poelen, bosjes en andere beheereenheden bezocht door René Wieggers, zo’n 400 stuks. René voert namens Collectief Midden Overijssel de schouw uit. Hij controleert, en belangrijker nog: geeft advies hoe het beheer nog beter kan. Zo wordt de kwaliteit van het agrarisch natuurbeheer van onze deelnemers steeds beter. We zien dan ook veel beheer waar we trots op zijn!

René Wieggers is een voormalig melkveehouder en is al sinds het prille begin betrokken bij het collectief, eerst als gebiedscoördinator en daarna als uitvoerder van de schouw. We lopen een dagje mee met René om antwoord te krijgen op de vraag: wat staat deelnemers precies te wachten als René langskomt voor de schouw?

Bevindingen in het veld

Eerste stop op onze route is een grondeigenaar met onder meer extensief beweid grasland. De deelnemer is niet thuis maar weet van onze komst, dus we mogen rustig rondlopen. René kondigt zijn bezoek altijd een dag van tevoren telefonisch aan. Het is begin juni, de tijd dat er beweid mag worden. Al lopend constateert René dat de hoeveelheid vee per hectare, horend bij dit beheerpakket, prima in orde is. Ook de hakhoutbosjes staan er netjes bij. Het jaarlijks onderhoud is uitgevoerd en het snoeiafval is keurig op rillen geplaatst. De wintervoedselakkers geven echter een minder positief beeld. Deze lijken niet opnieuw ingezaaid, wat in deze tijd van het jaar wel het geval zou moeten zijn…

Dieper graven

Een dag na ons bezoek belt René met de deelnemer. Deze vertelt dat hij meerdere keren een afspraak had gemaakt met iemand die de akkers zou komen inzaaien. Deze inzaaispecialist was echter keer op keer op het laatste moment verhinderd. René graaft dieper en belt de inzaaispecialist. Deze bevestigt het verhaal van de deelnemer. Een paar dagen na de schouw worden de wintervoedselakkers alsnog ingezaaid. Maar aan de voorwaarde dat tussen 15 juni en 1 maart 90% van de oppervlakte bedekt moet zijn met het wintervoedselakkermengsel kan deze deelnemer, aangezien het tijdens ons bezoek al begin juni is, niet meer voldoen. We vertellen de deelnemer dat we graag hadden gezien dat hij dit eerder aan ons had gemeld.

Lastige afwegingen

“In de meeste gevallen hebben deelnemers alles goed op orde”, vertelt René. “Soms is dat echt niet het geval, maar gelukkig zijn dat uitzonderingen. En dan heb je nog een grijs gebied met wat wij ‘lastige gevallen’ noemen. Deze wintervoedselakkers vallen in die laatste categorie. Aan de hand van het hele verhaal moet er een afweging gemaakt worden of en zo ja welke consequenties er zijn voor deze deelnemer. Gelukkig hoef ik dat niet zelf te doen. Ik stuur mijn bevindingen naar het bestuur en het bestuur besluit over eventuele sancties. Deze kunnen, afhankelijk van de ernst van de overtreding, bestaan uit een waarschuwing, het (deels) niet uitbetalen van de vergoeding of zelfs een boete. Een boete is meestal pas aan de orde als er schade aan de natuur is toegebracht en er sprake is van een deelnemer die meerdere jaren achter elkaar de fout in gaat.”
Meer lezen over de schouwprotocollen kan hier https://collectiefmiddenoverijssel.nl/over-ons/kwaliteitshandboek/. Klik op bijlage 10 en 11.

Verschil schouw en NVWA controle

“Als de situatie het toelaat, geef ik deelnemers soms de kans om, binnen een kort tijdsbestek, hun fouten te herstellen”, vervolgt René. “Ik ben er niet om boeren af te straffen maar om samen naar een oplossing te zoeken. Uiteraard dit alles wel binnen redelijke grenzen. Op die manier leren de deelnemers er het meeste van en wordt de kwaliteit van het agrarisch natuurbeheer steeds beter, iets wat ik de laatste jaren duidelijk zie gebeuren. Dit is het grote verschil tussen de schouw en de NVWA controle. De NVWA kent geen grijs gebied en keurt een beheereenheid ofwel goed of af. Een ander verschil is dat de NVWA schouwt op landelijke voorwaarden. Het collectief kan deze zelf vertalen of concreter maken, dus ik controleer soms dingen waar het NVWA niet naar kijkt.”

Al doende leren

Dat deze aanpak prettig werkt, beaamt varkenshouder Rick Baake, de volgende deelnemer die we bezoeken. Rick vertelt: “Dit is pas ons tweede jaar bij het collectief. We hebben goede begeleiding gehad tijdens de opstart over wat er hier mogelijk is qua agrarisch natuurbeheer. Maar je kan niet altijd alles uit een boekje leren. Soms leer je al doende. Zo hadden we vorig jaar iets niet goed gedaan bij het hakhoutbeheer. Door uitleg van René werd duidelijk waar we op moesten sturen. Dat beheer is nu helemaal op orde. We vinden het fijn werken met René op deze manier”, aldus Rick. René vult aan: “Toen ik aan dit werk begon had ik het niet verwacht, maar ik kan altijd goed overleggen met mensen. Met bijna iedereen valt te praten. Dat menselijke aspect, dat maakt het werk voor mij extra mooi.”

Foto: René Wieggers bekijkt een hakhoutbosje. Het snoeiafval is keurig op rillen geplaatst.